Una idèa que fa son camin.
Setze oras manca un quart e i a ja de mond d'arribats. A l'entorn de Joan Claret, cap dels catalans de Tolosa, Felip Carbona, President de l'Institut d'Estudis Occitans teniá conversa ambe Xavier Bada, sost-president del CAOC Catalan e lo curat Jòrdi Passerat. Arribèt sul pic lo Maurette, conegut coma lo lop blanc sus l'internet; Joan-Jacme Delmàs nacionalista de primièra borra, secretari del CAOC Occitan; una jove estudianta-ensenhaira en catalan; tres de l'associacion de las Mondinas; un dels fogals rurals; Joan Pau Becvort, President de l' IEO 31; Galibert Mercadier, responsable de l'ensenhament de l' occitan a l'acadèmia de Tolosa; Alem Surre-Garcia, cargat de mission per la cultura occitana al Conselh Regional Miègjorn-Pirenèus e d'autres fòrças Catalans per se recampar e discutir d'una proposicion d'ensajar d' organisar un Congrés occitano-catalan. Atal porián mòstrar al mond la realitat primièra d'aquelas culturas.
Es una idèa! E vos prometi que sabiá parlar lo tipe. En catalan, parlèt de nostra cultura, de sa relitat, sa modernitat, "la teni al pus naut nivèl..." Rapelèt quant e quant los catalans e los occitans son ligats istoricament e culturalament, qu'èra l'ora de se tregossar e de far quiquòm. Mai que mai, nos diguèt que lo govern de la Generalitat de Catalonha erà prèst de promòure aquel congrés, que caliá véser pr'aquò los politics de totas las regions occitanas, las crambas de comerçi de cada costats son informadas e d'acòrdi, tanben lo govern d'Andòrra. Pensar deman ensemble de tot biais, ambe totas tendéncias confondudas.
"Uèi, mai d'un centenat de personas sabon que sèm ençà a se contar. La fòrça culturala dels nòstres païs redonda endacòm mai, i a urgéncia de va far..."
Aquel congrés se debanariá, per l'an 2000, dins las capitalas occitanas e catalanas e arranbarián divèrs setors.
1: Lenga, Ensenhament, Creacion literària.
2: Istòria.
3: Teatré, Cinèma, Musica, Dansa e Arts plasticas.
4: Recèrca, Desvolopament, Arquitectura.
5 Economia, Cultura e mejan de comunicacion.
6 Excursionisme,Torisme e Conexion del Païs.
7 Relacions institucionalas.
8 Projeccion basic de la societat occitano-catalana del segle XXI.
Macarèl quun programa! Lo Delmàs frigolheja coma un peis, Maurette a ja d'idèas pel cap per far ligason intentament entre nosautres. Vaquí que torna sul pic lo fantasmatica "Arc Mediterranèu", aprenen qu' un president del limosin parlava d'un estat????
"Aqueste congrés es pas fait sonque pels intelos, mas per totis" ,va nos diguèt lo secretari del CAOC catalan. Aquel òme, parla plan l'occitan, expliquèt per de que èra lo moment," Los catalans son agachaires, avem vist un cambiament de la mentalitat francesa, la vergonha de parlar l'occitan sembla darrièr..." Nos parlèt d'Euròpa, de novèlas nacions qu'an recampat lor independéncia," me sembla important que i ajan lo felbrige, las calandretas... Las ligasons oficialas passaràn per las institucions e la Generalitat de catalonha publicarà los actes..."
Macarèl quun abarrejadìs!
Carbona prengèt la paraula." Ara que lo congrés es definit, cal èsser concrets. Pensi qu'a Tolosa podèm trapar "Lenga, Edicions, Relacions institucionalas." Ai macarèl te lo vesi venir... Becvort precisèt lo ròtle que diu tenir la comuna sus aquel afar, expliquèt quuna rencontre s'es faita ambe lo conse de Tolosa, Dominique Baudis, Marc Censi, Pèire Puel e d'autres convidats al Capitòli o se tenguèt una publicacion de Feliç Castan, que durèt una ora e mièja, sul tema:"L'Occitanie parle d' Avenir. Pour une Internationale des Capitales."
S'en siguèt una parladissa agradanta, questions-responsas, entre els, qu'aquò fa pas pro mal. Ajustèt qu' aquela idéa de Congrés seriá dicutida vertadierament al nòstra congrés de l'IEO que se debanarà probable lo 14 e 15 de Novembre a Aubanha. Un angèl passa.
Lo Claret faguèt una intervencion per demandar qu'un burèu se fasquèsse, a paritat, per menar tot aquò." Cal mostrar als occitans las riquesas culturalas, quun Max Roquette es de la valor del Nobel..." S' escampilhèt sus un florilègi que te prometi..." Cal far pro viste la tièra de las associacions que vòlon se margar amb nosautres..."
Lo Joan-Jacme Delmàs, que n'en manca pas una, remetèt lo president del limosin sus la taula, " a d' argent..." ç'a dit, per el, es la causa primièra. Cresi tanben que i a mai qu'aquò d'important ca que la. Totis los nationalistas son de paranoiacs, an páur de tot, de l'anglés, d'internet, d' aquela mondialisacion, e lo francés?"Lo Joan Bonnefon,director d'antena de Radiò-França-Peirigòrd es prèst a jogar lo ròtle d'un relais amb son filat".
Per Carbona, cal donar lo poder e la responsabilitat de l' organisacion als politics.Va cresi qu'aquela idèa es marrit afar, los politics an pas competéncia tot sols per decidi per nosautres en matèria de cultura. Claret tanpauc es pas d'acòrdi, rapelèt que sem pas sonqu'un grop de trabalh," cal agir en profecionals de la cultura". Mercadier demandèt quun seriá lo ròtle de la Generalitat de Catalonha e de las associacions occitanas per se ligar amb las institucions. "A l'Europa i a de budgèts cresi..."
Aquí ont ne sèm. Avem parlat tanben de las manifestacions del 20n aniversari del CAOC, de l'an 1998; dels rencontres finals del centenari de la naissença de Josèp Carbonell e Gener, de la creacion permanenta dels forum Occitano-Catalan, a Sitges. E fin finala, del XXe Aplec de Montsegur lo 20 de Junh e de la XIna Pojada al Port de Salau pel 2 d' agost.